Khởi động một cuộc đọ sức giữa các năm của Nintendo 64 (N64) giống như lựa đứa con cưng trong gia đình game: đầy cảm tính nhưng cũng đầy lý lẽ. Từ năm ra mắt 1996 với Super Mario 64 cho tới năm cuối cùng 2002 với Tony Hawk’s Pro Skater 3, thư viện N64 chứa đựng những khoảnh khắc định hình ngành công nghiệp. Bài viết này xếp hạng từng năm dựa trên chất lượng và tầm ảnh hưởng của các tựa game phát hành ở Bắc Mỹ — dùng năm phát hành Bắc Mỹ như chuẩn mốc — và mục tiêu là mang đến cái nhìn vừa sâu vừa dễ đọc cho cộng đồng game thủ Việt.
Trong từng mục, mình sẽ nêu những điểm nổi bật, cái hay và lý do năm đó được đặt thứ hạng như vậy — giữ nguyên các dữ kiện quan trọng (tựa game chủ lực, ngày phát hành nếu có nhắc, và các nhận xét đã có trong nguồn gốc). Nếu bạn là fan N64 hoặc muốn ôn lại huyền thoại, đây là bản tóm lược có chiều sâu nhưng vẫn phong cách.
7 — 2002
Tựa game nổi bật: Tony Hawk’s Pro Skater 3
2002 là năm “lép vế” nhất trong đời máy N64 về số lượng và tầm ảnh hưởng dòng game. Lý do then chốt được nêu ra: Nintendo đã ra mắt GameCube vào 2001, và N64 nhanh chóng bước vào giai đoạn đóng vòng đời; chỉ còn vài tựa xuất hiện, chủ yếu là các phiên bản thể thao/ports. Điểm sáng cuối cùng là Tony Hawk’s Pro Skater 3 — đồng thời được ghi nhận là tựa game cuối cùng phát hành cho N64.
Ảnh bìa Tony Hawk’s Pro Skater 3 trên N64 và các nền tảng khác
- Tony Hawk’s Pro Skater 3: phát hành 30/10/2001 (NA), hỗ trợ local và online multiplayer; bản PC ra 29/3/2002.
- Kết luận: ít nội dung đột phá, năm kết thúc chu kỳ nhưng “có hậu” nhờ thương hiệu Tony Hawk.
6 — 1999
Tựa game nổi bật: Donkey Kong 64, Super Smash Bros., Mario Party
1999 là năm nhiều tên tuổi lớn xuất hiện nhưng thiếu một siêu phẩm duy nhất chiếm trọn spotlight. Mario Golf, Donkey Kong 64 (collect-a-thon), và ra mắt hai series đình đám Super Smash Bros. và Mario Party — tất cả đều rất tốt nhưng không đạt mức “vĩ đại” như ở những năm thượng thặng khác.
Ảnh Donkey Kong 64 DK Rap biểu tượng của game collect-a-thon
- Donkey Kong 64: phát hành 24/11/1999, thời lượng ~27 giờ, Metascore 90.
- Nhận xét: độ sâu có, nhưng thiếu cú sốc hạng A để nâng cả năm lên tầm cao hơn.
5 — 2000
Tựa game nổi bật: Perfect Dark, Majora’s Mask, Banjo-Tooie
2000 là năm đầy đặn với nhiều “nặng ký”: Perfect Dark và Majora’s Mask đều là những cú hit riêng lẻ đủ lực để tạo nên thương hiệu. Ngoài ra còn có Banjo-Kazooie, Mario Party 2, Tony Hawk’s Pro Skater (phiên bản khác) — một năm cân bằng giữa chất lượng và đa dạng thể loại.
Ảnh Perfect Dark trên N64, FPS/stealth kinh điển
- Perfect Dark: phát hành 22/5/2000, ESRB Mature, single-player mạnh; thời lượng ~8 giờ.
- Đánh giá: một trong những năm khó xếp vì có nhiều đầu tàu danh tiếng, tuy nhiên không dư thừa siêu phẩm để biến nó thành số 1.
4 — 1996
Tựa game nổi bật: Super Mario 64, Wave Race 64, Cruis’n USA
Năm khai sinh N64, và mặc dù thư mục game còn mỏng, đòn bẩy là Super Mario 64 — một trong những game launch xuất sắc nhất lịch sử. Wave Race 64 đem lại trải nghiệm đơn giản nhưng đã miệt mài theo thời gian; Cruis’n USA là guilty pleasure thuần túy của thời kỳ.
Ảnh Super Mario 64 – đột phá nền tảng 3D của Nintendo
- Super Mario 64: phát hành 26/9/1996, thời lượng ~12 giờ.
- Ghi chú: năm mở màn hiếm khi có chiều sâu, nhưng bù lại có tầm ảnh hưởng lớn làm nền cho cả thế hệ N64.
3 — 2001
Tựa game nổi bật: Paper Mario, Conker’s Bad Fur Day, Tony Hawk’s Pro Skater 2
2001 được coi như “năm cuối thực sự” của N64 trước khi chuyển giao mạnh mẽ sang GameCube. Paper Mario khởi động một franchise RPG được yêu thích, Conker’s Bad Fur Day là viên ngọc đen (cult classic) bị ít người chơi, trong khi các bản nâng cấp/sequels như Pokémon Stadium 2, Mario Party 3, Tony Hawk’s Pro Skater 3 góp phần làm nên một năm phong phú.
Ảnh Conker’s Bad Fur Day – game trưởng thành hiếm gặp trên N64
- Conker’s Bad Fur Day: phát hành 5/3/2001, ESRB M, thời lượng ~10 giờ.
- Nhận định: một năm mạnh về chất lượng tựa game, nhưng hệ máy đã bước sang giai đoạn chuyển đổi.
2 — 1997
Tựa game nổi bật: GoldenEye 007, Diddy Kong Racing, Star Fox 64, Mario Kart 64
1997 là bước ngoặt: N64 bắt đầu trình diễn chiều sâu thể loại. GoldenEye 007 đặt chuẩn cho FPS console, Mario Kart 64 trở thành kinh điển party-racing, Star Fox 64 và Diddy Kong Racing bổ sung thêm hương vị đa dạng. Một năm có hàng loạt sản phẩm “nói hộ” cho sức mạnh nền tảng.
Ảnh GoldenEye 007 – FPS mang tính biểu tượng của N64
- GoldenEye 007: phát hành 25/8/1997, thời lượng ~9 giờ.
- Kết luận: năm “ăn chắc” với nhiều game now-classic, chỉ hơi thua 1998 ở độ bùng nổ tổng thể.
1 — 1998
Tựa game nổi bật: The Legend of Zelda: Ocarina of Time, Banjo-Kazooie, Star Wars: Rogue Squadron
Liệu có ai tranh luận được? 1998 chính là đỉnh cao thương hiệu N64: Ocarina of Time — thường được xếp vào hàng vĩ đại nhất mọi thời — cùng Banjo-Kazooie tạo nên cặp bài trùng vừa mang tính nghệ thuật vừa giải trí. Thêm Rogue Squadron, F-Zero X, Turok 2 và nhiều tựa khác nữa, năm 1998 thực sự “có tất cả”: thể loại, độ sâu, và những trải nghiệm định hình cả thế hệ.
Ảnh Banjo-Kazooie – platformer đáng nhớ năm 1998
- Banjo-Kazooie: phát hành 28/6/1998, thời lượng ~11 giờ.
- Nhận xét: sự pha trộn giữa chất lượng hàng đầu và độ phủ thể loại khiến 1998 đứng đầu không cần tranh luận lâu.
Kết luận
Nintendo 64 không chỉ là một hệ máy — nó là một thời kỳ sáng tạo, nơi những ý tưởng 3D đầu tiên được hiện thực hóa và một số franchise được định hình trọn vẹn. Xếp hạng này phản ánh cả chất lượng từng tựa game lẫn ảnh hưởng lâu dài của chúng: 1998 là đỉnh cao, 1997 & 1996 có sức hút mạnh mẽ, 2000–2001 vẫn rất đáng nhớ, 1999 ổn định nhưng thiếu “siêu phẩm”, và 2002 là đoạn kết khép lại kỷ nguyên.
Bạn thấy năm nào của N64 là kỷ niệm nhất? Chia sẻ bản list game yêu thích hoặc build kỷ niệm N64 của bạn ở phần bình luận — team gamemoihay.net muốn nghe câu chuyện hoài niệm của bạn!
