Khi Nintendo bước chân vào thị trường Bắc Mỹ với NES, họ nghiên cứu nhiều hướng đi — trong đó có cả mảng giáo dục. Donkey Kong Jr. Math là tiêu biểu cho tham vọng đó: phát hành ở Nhật 1983 và theo kệ NES tại Bắc Mỹ năm 1985, nhưng thay vì thành công, nó kéo theo bài học về thị hiếu game thủ.
Nguồn gốc và mục tiêu của Donkey Kong Jr. Math
Donkey Kong Jr. Math được phát triển như một tựa “edutainment”, tận dụng thương hiệu Donkey Kong để tiếp cận trẻ em với các bài toán cơ bản. Ý tưởng là giữ nguyên lối chơi platform của Donkey Kong Jr. — di chuyển, né chướng ngại, lấy số — nhưng biến việc thu thập số thành bài tập toán học. Phiên bản gốc ra mắt ở Nhật năm 1983, và theo NES sang Bắc Mỹ năm 1985 với kỳ vọng sẽ mở đầu cho một loạt game giáo dục của Nintendo.
Phản ứng thị trường: “Chúng tôi không thể tặng không”
Đón nhận từ phía người chơi và nhà phân phối rất lạnh lùng. Bruce Lowry — Phó Chủ tịch phụ trách bán hàng của Nintendo of America giai đoạn 1981–1986 — gọi trò chơi là “the worst game we ever sold” trong cuộc phỏng vấn với Time Extension, nhấn mạnh rằng Donkey Kong Jr. Math bán cực kém tới mức “chúng tôi không thể tặng nó đi.” Theo bản tin Computer Entertainer, tựa game bị ngừng sản xuất giữa năm 1988 cùng với một số đầu game khởi đầu NES khác.
Không chỉ Lowry, đại diện truyền thông Nintendo thời đó cũng thừa nhận. Tom Sarris trong một bài viết của L.A. Times tháng 7/1990 nói ngắn gọn rằng trò chơi “không phải hit lớn,” và nếu nó được đón nhận tốt hơn thì Nintendo có thể đã phát triển thêm phần mềm giáo dục tương tự.
Bìa quảng cáo Donkey Kong Jr. Math trên NES, hiển thị hình ảnh game và biểu tượng giáo dục
Vì sao thất bại, và bài học cho Nintendo
Các yếu tố dẫn tới thất bại có thể suy ra từ việc lựa chọn hướng tiếp cận: ghép gameplay platform quen thuộc với yếu tố giáo dục khiến sản phẩm vừa không hấp dẫn game thủ muốn giải trí, vừa không đủ nghiêm túc để chinh phục phụ huynh tìm sản phẩm giáo dục. Kết quả: doanh số thấp và kế hoạch phát triển series giáo dục của Nintendo bị hủy bỏ.
Tuy vậy, thất bại này không kìm hãm Nintendo lâu dài. Thương hiệu Donkey Kong sau này được tái định hình qua Donkey Kong Country, đưa nhân vật thành sao chính thay vì phản diện, và series tiếp tục gặt hái thành công trên các hệ máy sau này, kể cả cú hit Donkey Kong Bananza trên Switch 2.
Kết luận
Donkey Kong Jr. Math là một mảnh lịch sử thú vị: tham vọng biến game thành công cụ giáo dục, nhưng vấp phải thực tế thị trường. Nó dạy Nintendo một bài học quan trọng về hiểu biết khán giả và cách kết hợp gameplay với mục tiêu giáo dục. Bạn nghĩ sao về những lần thử nghiệm như vậy của các hãng game — là cần thiết để đổi mới hay là cảnh báo không nên pha trộn mục tiêu quá nhiều? Hãy chia sẻ ý kiến và trải nghiệm của bạn ở phần bình luận.
